We noemen phacelia ook wel bijenbrood of bijenvoer en het is een eenjarige plant. Er is echter nog zoveel meer te vertellen over deze plant. En dus gaan we hier in op de phacelia en richten we ons nadrukkelijk op het zaaien van deze plant.
Wat is de phacelia?
Bijenbrood en bijenvoer, het zijn bekende alternatieve namen voor phacelia, een eenjarige plant die tot de familie van de ruwbladigen hoort. Het is een zeer geliefde plant van de honingbijen en hommels. De plant is van origine afkomstig uit Californië, waar het vooral te zien is op de wat stevigere berghellingen.
Ook in ons land zijn er plaatsen waar de plant in het wild voorkomt. De phacelia kan maximaal een hoogte bereiken van zeventig centimeter. Kenmerkend is de holle stengel die aan de top enigszins behaard is. De bladeren zijn zoals men dat noemt dubbel geveerd.
De bloem van de plant is eindstandig, blauw violet en helderblauw. De bloemen hebben enigszins de vorm van een slakkenhuis. De plant heeft een wortelstelsel dat dicht en oppervlakkig is.
Hoe moet je phacelia zaaien?
Het is als je de phacelia gaat zaaien goed om een aantal zaken goed voor ogen te houden. Zaai jij de phacelia dan zaai je de ideale bijenplant. Dat levert dus heel veel stuifmeel en nectar op. En dan weet je dat het druk zal worden rondom de plant met vlinders, hommels en tal van andere insecten.
Het is ook goed om te weten dat de phacelia geen familiebanden onderhoudt met andere cultuurplanten. Er ontstaan dus ook geen problemen met de volgteeltvolgorde. Dat houdt in dat je voor en na het zaaien van de phacelia een andere teelt kunt zaaien.
Wat betreft de plek van zaaien; phacelia kan prima tegen droogte en kiemt zelfs gemakkelijker in droge grond ten opzien van vochtige grond. Zaai je phacelia, dan krijg je te maken met een plant die bekend staat om de snelle groei. Mooi, want onkruid krijgt op dit moment geen enkele kans.
Phacelia zaaien betekent een plant zaaien die behoorlijk wat humus oplevert. Er is berekend dat het dan gaat om tot wel drieduizend kilogram stof per hectare. Phacelia trekt wel sluipwespen aan. Deze sluipwespen trekken weer plaaginsecten aan. Probeer die te bestrijden. Mooi is wel dat phacelia niet wordt aangetast door ongedierte.
Is de phacelia eetbaar?
Het is niet erg verstandig om de eenjarige bijenplant te eten. De plant wordt alom omschreven als giftig. Wel geldt het als een zeer goede groenbemester die extra stikstof in de bodem brengt. Bekend is dat de phacelia voor huidirritaties kan zorgen.
Toch hoeft de plant geen probleem te zijn voor graasdieren en paarden. Door de goede eiwitten van phacelia is de plant prima te verteren. Paarden lijken zeker de wat versere phacelia vaak te laten staan. Dat heeft te maken met de scherpte van de plant. In gedroogde vorm echter, is het eten van de plant zelfs voor paarden geen enkel probleem.
Wat is de bloeitijd van de phacelia?
Zoals al eerder aangegeven zaai je phacelia idealiter ergens tussen maart en augustus. De phacelia kent een kiemtijd van veertien dagen.
Vervolgens duurt het gemiddeld genomen zo’n acht weken voor er sprake is van bloei. Zaaien na augustus kan, al is er risico op bevriezing. Echt aan te raden is dat dus niet. De bloei van de phacelia kan doorlopen tot oktober.
Wanneer moet je phacelia zaaien?
Over het zaaien van de phacelia is wel iets te vertellen. Het is ene gegeven dat de plant groot liefhebber is van warmte. Normaliter zaai je de phacelia van april topt half augustus. Later zaaien levert geen bloemen meer op en er is meer dan gerede kans dat de plant in de wintermaanden bevriest.
Dat geldt echter niet voor de jonge plantjes van de phacelia. Die zijn opvallend genoeg wel bestand tegen de kou. Dat betekent meteen ook dat de jonge plantjes eind september, begin oktober nog voor een laatste keer gezaaid kunnen worden.
Voor de winter groeien dan nog maar enkele blaadjes en blijven ze aan de kleine kant. Alleen als sprake is van extreem lage temperaturen zal het kleine plantje niet overleven. Overleven ze de winter, dan zullen ze in de volgende lente ergens in de maanden april of mei al vroeg bloeien.
De ultieme bijenvriend en het perfecte bijenvoer
De phacelia is zeer geliefd bij honingbijen als bijvoorbeeld de hommel. Niet voor niets heeft de plant bijnamen als bijenvriend en bijenvoer. Krijgt de plant steeds voldoende vocht, dan is het in staat om behoorlijk wat nectar en stuifmeel te produceren. Is de plant droog, dan wordt alleen nog stuifmeel aangemaakt.
Vanwege deze eigenschappen maken bijenhouders gretig gebruik van phacelia. De landbouwers gebruiken de phacelia echter het vaakst. Specifieke taak van de phacelia is dan het bemesten en grondverbetering. Het grote voordeel van het gebruik van de eenjarige plant is dat het na een wat trage start toch heel erg snel groeit. Die groei is zelfs zo snel, dat onkruid amper de kans krijgt en net als andere planten wordt onderdrukt.
Phacelia is een meer dan uitstekende onkruidbestrijder. De zaden voor de phacelia vindt met name plaats in Engeland, Nederland en België. In deze landen kom je dus ook gemakkelijk aan de zaden, zaden die overigens opvallend lang kiemkrachtig blijven.
Nieuwe tweezaadlobbigen
In het wild zie je de phacelia in ons land zelden. Als je ze wel ziet, dan is dat vaak op de meer open en zonnige plekken. De bladeren verspreiden zich en zijn ietwat ingesneden en afnemend tot twee of drie keer geveerd. Er is sprake van bladranden die gelobt zijn. De bloemen van de phacelia zijn tweeslachtig en staan nadrukkelijk in schichten.
De bloemen staan bovendien steeds gericht naar één zijde. De phacelia is op tal van manieren te categoriseren. Het is familie van de ruwbladigen en als clade in te delen bij de nieuwe tweezaadlobbigen en bedektzadigen. De phacelia behoort tot de klasse van de zaadplanten, is wat betreft de stam een landplant en hoort in het geheel tot het omvangrijke plantenrijk zoals we dat kennen.
